فرشته‌ها و شتابدهنده‌ها!
چطور برای ساخت بازی‌مان سرمایه‌گذار پیدا کنیم؟
بازی‌سازی یک نوع کسب و کار یا به قول خارجی‌ها «بیزنس» است. وقتی از کسب و کار حرف می‌زنیم یعنی چیزی که دخل و خرج‌اش با هم بخواند. شاید تا همین چند سال پیش «سرمایه‌گذاری» به این معنی بود که «بریم از فلان ارگان پول بگیریم بازی بسازیم در جهت ترویج فرهنگ» که ترجمه‌اش در واقع این بود: «ما دوست داریم یه جایی پیدا کنیم یه پولی بهمون بده که بازی بسازیم و با پول اونا تجربه کسب کنیم بعد بریم بازی خودمونو بسازیم.»
واقعیت این است که شاید این داستان در همان دوران کار می‌کرد و شاید در جهت کسب تجربه و دانش راه درستی بود اما این روزها دیگر جواب نمی‌دهد. اگر می‌خواهید از راه بازی ساختن پول دربیاورید که بتوانید به انجام دادن آن ادامه بدهید خیلی راه سختی در پیش دارید. اولین قدم در این راه این است که بتوانید به بازی‌سازی به عنوان یک کسب و کار نگاه کنید که قرار است در کوتاه مدت و بلند مدت آورده‌ی مالی برای‌تان داشته باشد. این جاده لزوما از ساختن بازی‌های موبایل عامه پسند نمی‌گذرد. چه بخواهید بازی PC برای مخاطب خاص بین المللی بسازید چه بخواهید آمیرزا و فندق را کلون کنید باید دید تجاری داشته باشید.
چطور شروع کنیم؟
اولین قدم این است که به بازار هدف‌تان نگاه کنید و برآوردی از برگشت هزینه‌ها داشته باشید. اگر بازی موبایل برای مارکت‌های داخلی می‌سازید اول تحقیق کنید که بازی‌های موبایل در ایران معمولا چقدر درآمد دارند؟ راهنمایی: تماشا کردن لیست ۵۰ بازی پرفروش کافه بازار و فرض کردن این که بازی‌تان قطعا از آن لیست سر در می‌آورد و روزانه درآمد میلیونی دارید یکی از اشتباه‌ترین کارهایی است که در این راه می‌توانید بکنید.
اگر می‌خواهید بازی PC برای استیم یا هر مارکت دیگری بسازید بد نیست به موضوعاتی مانند این فکر کنید که پابلیشرها چقدر از درآمد شما را برمی‌دارند، در بهترین و بدترین حالت بازی شما ممکن است چقدر بفروشد و در نهایت چقدر دست‌تان را می‌گیرد.
تهیه‌ی طرح اقتصادی
وقتی از حد و حدود درآمد احتمالی بازی‌تان باخبر شدید به این فکر کنید که چقدر می‌ارزد که برای ساخت این بازی هزینه کنید. هزینه هم معنای‌اش فقط پول نیست. هر دقیقه‌ای که روی بازی وقت می‌گذارید و ریسورسی که مصرف می‌کنید جزو هزینه‌ها هستند. با توجه به هزینه‌هایی که دارید و درآمد احتمالی بازی حالا می‌توانید دید بهتری نسبت به کاری که دارید می‌کنید داشته باشید. همیشه آن‌قدری باید هزینه کنید که با درصد خوبی سود داشته باشید. در این مرحله داشتن یک طرح اقتصادی ساده کمک زیادی می‌کند. یکی از مهم‌ترین بخش‌های طرح اقتصادی درنظر گرفتن ریسک‌های احتمالی و رقباست که به خصوص در بازار بازی‌های موبایل تاثیرش خیلی زیاد است.
طرح شما کلون کردن آمیرزا و ساختن یک بازی کلمات پرفروش دیگر است که آرت خیلی خفن دارد و فیچرهای آنلاین‌اش قرار است روی پرسیتی را کم کند؟ اشکال ندارد اما آیا به این فکر کردید که روزی یک بازی کلمات مشابه دارد در بازار عرضه می‌شود و ممکن است کسی بازی شما را نبیند؟
شاید هم برنامه دارید که کپی ایرانی کلش رویال را با همه‌ی فیچرهای بازی تولید کنید. خبر دارید که در حال حاضر چند استودیوی بازی‌سازی ایرانی دارند دقیقا همین کار را می‌کنند؟
خب حالا که از ریسک‌ها و درآمد احتمالی باخبر شدید نوبت هزینه‌ی تولید است. ساخت بازی قطعا هزینه دارد و برای جور کردن این هزینه باید آستین بالا بزنید.
سرمایه‌گذاران کجا هستند؟
در قدم بعد باید به سراغ سرمایه‌ی اولیه‌ی تولید بازی بروید. برای این کار می‌توانید یا «فرشته‌ی سرمایه‌گذار» (Angel Investor) پیدا کنید یا به سراغ شتابدهنده‌ها (Accelerators) بروید. فرشته‌های سرمایه‌گذار کسانی هستند که معمولا حاضرند مقداری از سرمایه‌ی خودشان را به تیم‌های نوپا برای تولید نمونه‌های اولیه از محصول‌شان بدهند. فرشته‌ها معمولا شخص حقیقی هستند و یا شرکت‌هایی که کارشان سرمایه‌گذاری نیست و صرفا دوست دارند به تیم‌های نوپا کمک کنند. راضی کردن فرشته‌ها برای سرمایه‌گذاری در مبالغ کم کار سختی نیست و معمولا به ازای این سرمایه‌گذاری درصد کمی از سهام شما را می‌گیرند. تنها بدی فرشته‌ها این است که معمولا شناختی از بازار شما ندارند و به جز پول نقد هیچ کمکی نمی‌توانند بکنند.
شتابدهنده‌ها نوع دیگری از سرمایه‌گذارها هستند که بخشی از سرمایه‌گذاری را به صورت هوشمند انجام می‌دهند. در شتابدهنده‌ها می‌توانید علاوه بر سرمایه‌ی نقدی، کمک‌های زیادی مانند فضای کاری، تجهیزات یا مشاوره‌ی تخصصی دریافت کنید. تجربه نشان داده تیم‌های کوچک برخلاف چیزی که خودشان فکر می‌کنند بیش‌تر به راهنمایی و منتورشیپ نیاز دارند تا پول نقد. شتابدهنده‌ها به شما کمک می‌کنند تا هر چه سریع‌تر کسب و کارتان را راه بیاندازید و جای خودتان را در بازار پیدا کنید و وقتی به مرحله‌ی خوبی از رشد رسیدید شما را به سرمایه‌گذاران خطرپذیر و صندوق‌های VC معرفی می‌کنند.
هر دوی این سرمایه‌گذارها معمولا به شما «پول بذری» (Seed Money) می‌دهند. یعنی پول نقد کمی که با کمک آن بتوانید محصول خودتان را با کم‌ترین فیچرهای ممکن تولید کنید و به دست مشتری برسانید و اولین پایه‌های بیزنس‌تان را بگذارید.
گرفتن سرمایه
دقت کنید که سرمایه‌گذار کسی است که دارد هزینه می‌کند تا سرمایه‌اش را به اضافه‌ی سود دوباره به دست بیاورد. سرمایه‌گذار از ساخت بازی شما «حمایت» نمی‌کند. بنابراین وقتی در برابر یک سرمایه‌گذار دارید محصول خودتان را معرفی می‌کنید بهتر است به جنبه‌های مالی بیش‌تر توجه کنید تا ویژگی‌های فنی بازی‌تان.
داشتن یک محصول اولیه که در بازار به دست مشتری رسیده در جلب کردن توجه سرمایه‌گذار نقش زیادی دارد. قرار نیست بازی شما روزی ۵۰۰ هزار تومان درآمد داشته باشد. همین که یک بازی‌ای دارید که از درآمد روزی ۱۰ هزار تومان به روزی ۵۰ هزار تومان رسیده یعنی در مسیر رشد هستید. روند رشد یک کسب و کار مهم‌ترین چیز برای یک سرمایه‌گذار است و شما هم با اتکا به مسیری که طی کرده‌اید می‌توانید به او اطمینان بدهید که با تزریق سرمایه می‌توانید سرعت رشد را بیش‌تر کنید.
نکات تستی
هنگام ارایه‌ی بازی‌تان به هر نوع سرمایه‌گذار حتما به او نشان بدهید که از ابعاد مختلف کسب و کارتان آگاه هستید. هم‌چنین ادبیات‌تان در هنگام صحبت با سرمایه‌گذار باید همانند صحبت دو شریک با هم دیگر باشد نه از موضع قدرت صحبت کنید نه از موضع ضعف.
اگر به دنبال سرمایه‌ی بذری برای تولید نمونه‌ی اولیه‌ی بازی‌تان هستید برآورد مالی باید در کم‌ترین حالت ممکن باشد. تیمی که هنوز می‌خواهد نمونه‌ی اولیه بسازد قرار نیست اعضای‌اش هر کدام ماهی ۴ میلیون تومان حقوق داشته باشند. سرمایه‌ی بذری قرار نیست هزینه‌ی حقوق شما باشد، باید از آن برای استفاده از سرویس‌ها و خدماتی که برای راه اندازی بازی نیاز است استفاده کنید مانند خرید سرور، خرید لایسنس‌های ابزار مورد نیاز یا برون‌سپاری کارهایی که خودتان از عهده‌ی انجام آن‌ها برنمی‌آیید.
سید طه رسولی